میراث فرهنگی

میراث فرهنگی یک ملت، نشانه‌هایی از تاریخ یک فرهنگ و یک ملت به شمار می‌رود که روح آن ملت در وجود آنها جنبۀ ابدیت و نوینی به خود می‌گیرد. میراث فرهنگی یک ملت بیانگر هویت فراموش‌نشدنی آن مردم است و عامل مؤثری در جهت شناختن خویش و شناساندن خود به دیگران به شمار می‌رود.
دکتر پرویز ورجاوند

باستان‌شناس و باستان‌شناسی

در قرن اخیر، دو علم هستند که تاریخ را گسترش داده‌اند: یکی از جهت زمانی و دیگری از جهت مکانی. اول به قول رشتی‌ها از دومی شروع می‌کنیم: آن علم که تاریخ را از محدودیت مکانی نجات داد علم فضا بود. موشک فضاپیما آدمی را یه قاره ششم – که ماه باشد – برد و صفحه یا بهتر بگویم جلد ششمی بر پنج جلد تاریخ عالم افزود که البته هنوز اول کار است، ولی ما می‌دانیم که شب دراز است و قلندر بیکار. اما علم نخست که از محدودیت زمانی تاریخ را نجات داد، همین باستان‌شناسی بود، که وقتی دید از پیش نمی‌شود جلو رفت و راه آتیه بسته است، از پشت شروع به کاوش کرد و گفت: از این راه نشد، از آن راه، باستان‌شناس تاریخ را به پیش از اسلام برد و وقتی دید کسی با او درنیفتاد، پس به پیش از میلاد آشنایش کرد و آنگاه تاریخ‌های پیش از المپیک را برایش خواند و چون دید عالم ابتدا ندارد و کسی هم به حرفش ایراد نمی‌گیرد حالا بحثی پیش کشیده که عنوان تاریخِ پیش‌ازتاریخ دارد و نقطه اتکای آن هم همان چند تا سفال و کاسه کوزه شکسته است و چند تا سنگ سرتیز – که باستان‌شناس روی آن کار می‌کند – و دو سه تا نقش‌ونگار ابتدایی شکسته بسته پنجه کلاغی که فی‌المثل در غار هوتو یا تپه گیان به دست می‌آورد. تاریخ هفت هزار ساله را می‌خواهد هفتاد هزار ساله کند. ما تاریخ را از این نمی‌توانیم جلو ببریم ولی باستان‌شناسی چاه را پای دریا کنده. ما را به هزاره‌های دور و دراز پیش‌ازتاریخ دارد پیوند می‌دهد ... .
باستان‌شناسی دارد صفحات و فصول این کتاب را به تدریج پیدا و وصله‌پینه می‌کند و در دسترس اهل تاریخ می‌گذارد. او سرنا را از سر گشادش به صدا درآورده است و اتفاقاً آهنگ دلپذیری نیز از آن برخاسته است. باستان‌شناسی هر چه بیشتر به آن طرف وارد می‌شود، در واقع بیشتر آب به آسیاب کهنۀ تاریخ می‌ریزد. باستان‌شناسی تاریخ را از اوهام و خرافات نجات می‌دهد، تارهای عنکبوتی بعضی افسانه‌ها که خود ما مورخین اصرار داریم آنها را بر گرد حوادث تاریخی ببینیم، باستان‌شناسی آنها را پاره می‌کند و دور می‌اندازد و حقیقت را روشن می‌کند. اگر این نیروی افشاگر باستان‌شناسی نبود، هنوز هم اهل تاریخ، مثل مگس که در دام نیرومند عنکبوتی گرفتار شده باشد، فقط در حول‌وحوش همان تارها «وزوز» می‌کرد ... .
زنده‌یاد استاد دکتر محمدابراهیم باستانی‌پاریزی

بیانیه‌ گردهمایی باستان‌شناسی ایران

– تأکید بر تمرکز و یکپارچگی و تمامیت قانونمند حوزه پژوهشی و برنامه‌ریزی باستان‌شناسی و تامین امکانات مالی و اداری و اجرایی متناسب با مسئولیت و ماموریت خطیر این حوزه در چارچوب مجموعه تشکیلاتی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و در مجموعه پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری.


– تحکیم همدلی و هماهنگی مسئولانه و دوجانبه میان پژوهشکده باستان‌شناسی و دیگر پژوهشکده‌های مجموعه پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری برای تقویت پیوندهای پژوهشی و اجرای برنامه‌های هدفمند میان رشته‌ای .

– تحکیم همدلی و هماهنگی مسئولانه و دوجانبه میان پژوهشکده باستان‌شناسی و موزه ملی ایران برای تقویت پیوندهای پژوهشی و اجرای برنامه‌های هدفمند مشترک .

– جذب و تامین اعتبارات برای اجرای برنامه‌ها و پژوهش‌های باستان‌شناسی و تلاش برای تدوین چارچوب قانونمند و کارآمد برای تعامل مناسب با حوزه مالی برای تخصیص بهنگام، منظم، منطقی و کارآمد بودجه‌های مربوطه .

– انتشار نتایج پژوهش‌های میدانی باستان‌شناسی و انتشار نشریات تخصصی باستان‌شناسی ایرانی و خارجی .

– ایجاد مخزن مرکزی یافته‌های هرساله باستان‌شناسی در موزه ملی ایران با همکاری پژوهشکده باستان‌شناسی برای گردآوری آگاهی‌های پایه‌ای از مجموع دستاوردهای باستان‌شناسی ایران .

– ایجاد ارتباط منظم و دائمی میان مراکز علمی و پژوهشی و نهادهای آموزشی با پژوهشکده باستان‌شناسی برای ایجاد تعامل سازنده و همسو کردن اهداف پژوهشی .

– تلاش اجرایی و اداری بایسته و بسنده در جهت هرچه توانمندتر کردن جایگاه و بنیه همکاران باستان‌شناس در واحدهای استانی مجموعه تشکیلاتی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری .

– تقویت بنیه پژوهشی پژوهشکده باستان‌شناسی با جذب و استخدام اعضای هیئت علمی جدید از میان گزیده‌ترین دانش‌آموختگان دانشگاه‌های ملی و بین‌المللی.

-گسترش، تقویت و تجدید تشکیلات و نمودار سازمانی پژوهشکده باستان‌شناسی با توجه به رشد و پیشرفت رشته باستان‌شناسی در جهان امروز و با عنایت به نیازهای علمی و فرهنگی جامعه امروز ایران.

-تشکیل انجمن صنفی باستان‌شناسان ایران درجهت صیانت از اعتبار حرفه‌ای باستان‌شناسان شاغل و بازنشسته و پیشکسوت و حمایت از دانشجویان و دانش‌آموختگان باستان‌شناسی .

– تأسیس خانه و کانون و کتابخانه باستان‌شناسان ایران همچون مامن و محلی برای نشست‌ها، دیدارها، تشکل‌های علمی و صنفی و حرفه‌ای باستان‌شناسان .

– ایجاد تعامل سازنده و هدفمند و پیگیر و مسئولانه پژوهشکده باستان‌شناسی و پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با دانشگاه‌ها و دیگر نهادهای آموزشی باستان‌شناسی برای نظارت و پایش در امر بسیار خطیر آموزش میدانی .

– تهیه و تدوین منشور علمی و اخلاقی باستان‌شناسی .

– تهیه و تدوین شیوه‌نامه‌ها و ضوابط اداری و اجرایی و علمی برنامه‌های میدانی باستان‌شناسی .

– تشکیل کارگاه‌های آموزش شیوه‌ها و ضوابط اداری و اجرایی و علمی برنامه‌های میدانی باستان‌شناسی برای نسل جدید باستان‌شناسی کشور .

– تأکید بر پژوهش‌های باستان‌شناسی حوزه خلیج فارس و دریای مکران .

– ایجاد پایگاه‌های پژوهشی باستان‌شناسی منطقه‌ای، استانی و محوطه‌ای با مدیریت علمی و اجرایی باستان‌شناسان.

– ایجاد زمینه‌های مساعد برای همکاری‌های بیشتر و گسترده‌تر علمی و پژوهشی بین‌المللی با همتایان و دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های خارجی ضمن حفظ شئون و اعتبار فرهنگ ملی .

– تأکید بر اهمیت تکمیل نقشه جامع باستان‌شناسی ملی ایران و ایران فرهنگی با کاربرد آخرین روش‌های علمی و فنی و بین‌المللی با همکاری سازمان‌های ذی‌ربط و تخصیص اعتبارات مورد نیاز در این زمینه .

– تهیه نقشه گاه‌نگارانه باستان‌شناسی ایران برای شناخت خلأهای پژوهشی باستان‌شناسی و برنامه‌ریزی درجهت رفع کمبودهای علمی .

– صیانت از میراث‌فرهنگی و باستان‌شناختی کشور و جلوگیری از عملیات مخرب غیراصولی از طریق تحکیم همدلی و هماهنگی مسئولانه و دوجانبه میان پژوهشکده باستان‌شناسی و مجریان و متولیان طرح‌های عمرانی .

– صیانت از میراث‌فرهنگی و باستان‌شناختی کشور و جلوگیری از حفاری‌های مخرب غیر‌‌قانونی و قاچاق از طریق تحکیم همدلی و هماهنگی مسئولانه و دوجانبه میان پژوهشکده باستان‌شناشی و محاکم قضایی و مراجع قانون‌گذاری.»

PrintFriendly and PDF