هارلد دیبل درگذشت
دیروز دنیای باستان شناسی (به ویژه باستان شناسی پارینه سنگی) یکی از نابغه های خود یعنی پروفسور هارولد دیبل از دست داد.
پروفسور دیبل به واسطه نوآوری و نگرش خاصی که به دست افزار سنگی (یکی از کشفیات وی موسوم به reduction model در حوزه شناخت شناسی) و رفتار انسانی به ویژه انسان در دوره پارینه سنگی میانی داشت، در میان باستان شناسانی که در این دوره کار می کنند، سرآمد بود. وی به عنوان پروفسور موزه باستان شناسی و انسان شناسی دانشگاه پنسیلوانیا، در مناطق مختلفی از دنیا کار میدانی انجام داده بود که از آن جمله می توان به فرانسه، مصر و مراکش اشاره نمود. وی به همراه دکتر اُلشفسکی از نخستین کسانی بود که نظریه اوریناسی زاگرس را در مورد پارینه سنگی نوین ایران مطرح نموده و بسط داده بود.
اساس کار دیبل بر مطالعه رفتار انسان نئاندرتال و دیگر انسان ریخت های هم عصر آن در منطقه وسیعی از غرب اوراسیا متمرکز بود. همچنین وی پژوهش های ارزشمندی بر روی دست افزار های سنگی دو محوطه بیستون و ورواسی در کرمانشاه انجام داده است که منابع بسیار قابل اعتمادی در حوزه پارینه سنگی میانی ایران محسوب می شوند. نگرش ویژه ی دیبل به استفاده از تکنولوژی و کامپیوتر در پژوهش های باستان شناسی نظیر جی آی اس، میکرومورفولوژی و باستان شناسی تجربی بسیار قابل توجه بود. جدای از پژوهش های پارینه سنگی و نوشتن کتابها و مقالات باارزش فراوان در این زمینه، پروفسور دیبل نویسنده یک کتاب بسیار جالب به نام “آشپزی انسان اولیه” است.
نگارندگان این سطور بخت این را داشتند که در سال ۱۳۹۵ از آزمایشگاه وی در موزه پنسیلوانیا دیدن کرده و از نزدیک با پژوهش ها و همچنین شخصیت دوست داشتنی وی آشنا گردند. بدون شک خلاء پژوهش های وی بسیار در دنیای باستان شناسی پارینه سنگی احساس خواهد شد.
یاد وی گرامی باد.
الهام قصیدیان و سامان حیدری گوران