“شهرسوخته” زیر پای باستان‌شناسان
«شانزدهمین فصل پژوهش و کاوش‌های باستان شناسی در شهر سوخته با تکیه بر فعالیت‌های میان رشته‌ای با همکاری پژوهشگران ایتالیایی و آلمانی آغاز شد، تا صنعت در این شهر جهانی بیشتر بررسی و مطالعه شود. »
می‌توان گفت داستان «شهر سوخته» داستان کاوش‌های باستان‌شناسی «سید منصور سید سجادی» است، هر چند او در محوطه‌های داخلی و خارجی، زیادی تا کنون کاوش کرده است، اما حضورش در «بهشت باستان‌شناسان» “نامی که ریچارد فرای – ایران‌شناس آمریکایی –به این محوطه داد” این پروژه را متمایز کرده است، به اندازه‌ای که وی تا کنون ۱۵ فصل کاوش در این محوطه انجام داده در یکی دو روز گذشته شانزدهمین فصل کاوش‌هایش در محوطه را آغاز کرده است.
هر چند آغاز کار این باستان‌شناس در محوطه‌ی جهانی “شهرسوخته” در دوره دانشجویی‌اش بود، اما حالا نیز معتقد است اطلاعات شهر سوخته در سال ۱۹۶۷ میلادی تا امروز بسیار زیاد بوده است، چون این منطقه محل تلاقی چند فرهنگ و تمدن بوده است.
شهر سوخته سایتی نیست که به تنهایی قدرت جهانی داشته باشد و بیشتر یک قدرت منطقه‌ای در حد ارائه اطلاعات تاریخی از محوطه بوده است، بنابراین برای ثابت کردن این قدرت منطقه‌ای و لزوم استفاده از متخصصان میان رشته‌ای در این محوطه‌ی تاریخی شانزدهمین فصل کاوش و مطالعه در این محوطه جهانی با حضور باستان‌شناسان ایتالیایی و آلمانی آغاز شده تا کاوش‌ها به صورت میدانی در این محوطه جهانی ادامه داشته باشد.
سید منصور سید سجادی، سرپرست شانزدهمین فصل کاوش در این محوطه با بیان این‌که کاوش‌ها به صورت میدانی و به مدت ۶۰ روز برنامه‌ریزی شده‌اند، از ادامه دار بودن تحقیقات کتابخانه‌ای و پژوهش‌ها تا سال آینده خبر داد.
او با اشاره به این نکته که در کاوش‌های پیشین کارگاه‌های صنعتی شهر سوخته، کمتر مورد پژوهش و مطالعه قرار گرفته‌اند، بیان کرد: در این فصل فعالیت بیشتر در بخشی از کارگاه‌های صنعتی که گمان می‌رود محل ساخت مهره های لاجورد و فیروزه بوده متمرکز شده است ، که این کار با هدف دستیابی به مواد اولیه و ابزار کار صنعت‌کاران انجام می‌شود .
سید سجادی با اشاره به فعالیت‌های باستان شناسی در بخش مسکونی شهر سوخته افزود: با توجه به مطالعات سطحی و عکس‌های هوایی بخش‌هایی مشخص شده است که حدس می‌زنیم انبارهای کوچکی باشند که تجمیع آنها یک انبار بزرگ را تشکیل می‌دهد .
در جستجوی شیوه انبارداری در شهر سوخته
او گفت: با دستیابی به ساختار این انبارها می‌توان به شیوه انبار داری در آن زمان پی برد، چون دستیابی به انبار ذخیره مواد اولیه و غلات به تنهایی مورد توجه نیست، بلکه پی‌بردن به شیوه انبار داری و دست یافتن به آثار مهر و موم ، ابزار شمارشی، ادوات کنترل اقتصادی و بازرگانی هدف باستان شناسان است که امیدواریم با گذشت دو هفته با یافتن سر نخ های جدید به آنها دست یابیم .
وی با اشاره به عکسبرداری‌های هوایی صورت گرفته با استفاده از پهباد و با شیوه‌های فتوگرامتری گفت :با این شیوه می‌توان نقشه شهر را با توجه به پیشرفت علم و فناوری دقیق‌تر از قبل ترسیم کرد،.
او با تاکید بر این‌که دستیابی به نقشه دقیق شهر دسترسی به آثار معماری و در نتیجه کاوش‌های گسترده تر را به دنبال دارد، گفت: در ادامه کار در بخش مسکونی هیأت باستان شناسی برای دست یابی به وضعیت سلامت ، بهداشت و شرایط اجتماعی شهر سوخته ناچار است ده درصد از گورهای تخمینی را حفاری کند که این روند نیز در این فصل از کاوش ادامه خواهد یافت .
وی بیان کرد: بدیهی است حفاری گورستانی با این وسعت در این کاوش‌ها انجام نمی‌شود، شاید در آینده افراد دیگری این کار را انجام دهند .
کمبود پژوهشگران میان رشته‌ای باستان‌شناسی در کشور
سید سجادی با اشار به حضور ۱۴پژوهشگر ایتالیایی و آلمانی در این فصل از کاوش های شهر سوخته افزود: این افراد به عنوان اعضای مهمان هیأت با گروه همراه هستند و کاوش‌ها با همکاری هیأت مشترک انجام نمی‌گیرد.
این باستان‌شناس، پژوهشگران مهمان را متخصصان درجه یک علوم میان رشته‌ای دانست که تجربیات زیادی در سوریه، عراق، افریقا و کشورهای آسیایی دارند و از دانشگاه “سالنتو” ایتالیا هستند.
او دلیل حضور کارشناسان خارجی در هیأت باستان شناسی شهر سوخته را کمبود نیروهای متخصص در علوم میان رشته ای باستان شناسی اعلام کرد و گفت: برای نمونه در برخی از رشته ها مانند جانور استخوان شناسی درایران متخصصی نداریم .
وی با اشاره به انجام مطالعات جانور شناسی، گیاه شناسی و آب و هوایی توسط پژوهشگران خارجی گفت: با انجام این مطالعات گروه به شرایط آب و هوایی، پوشش گیاهی و جانوری و علت گرم شدن هوا ، مسیر مهاجرت و دلایل آ ن پی خواهد برد .
سید سجادی در ادامه شرط پژوهشکده باستان‌شناسی برای همکاری با پژوهشگران ایتالیایی و آلمانی را آموزش همکاران هیأت در حین انجام کار دانست و افزود: در نهایت با آموزش‌های مقدماتی زمینه تحصیل آنها در دانشگاه های خارجی در این رشته ها فراهم شود .همچنین مطالعات پالئو پاتولوژی، ژنتیک و انسان شناسی در حال انجام است که در رشته پالئو پاتولوژی اساتید دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران حضور دارند .
این باستان شناس ، با اشاره به چاپ کتاب‌های متعدد از پژوهش‌های انجام شده در شهر سوخته، از چاپ کتاب «شواهد فناوری و هنر در شهر سوخته» به قلم وی، به عنوان آخرین کتابی که از این محوطه باستانی توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان منتشر شده است. ایسنا/
