میراث فرهنگی

میراث فرهنگی یک ملت، نشانه‌هایی از تاریخ یک فرهنگ و یک ملت به شمار می‌رود که روح آن ملت در وجود آنها جنبۀ ابدیت و نوینی به خود می‌گیرد. میراث فرهنگی یک ملت بیانگر هویت فراموش‌نشدنی آن مردم است و عامل مؤثری در جهت شناختن خویش و شناساندن خود به دیگران به شمار می‌رود.
دکتر پرویز ورجاوند

باستان‌شناس و باستان‌شناسی

در قرن اخیر، دو علم هستند که تاریخ را گسترش داده‌اند: یکی از جهت زمانی و دیگری از جهت مکانی. اول به قول رشتی‌ها از دومی شروع می‌کنیم: آن علم که تاریخ را از محدودیت مکانی نجات داد علم فضا بود. موشک فضاپیما آدمی را یه قاره ششم – که ماه باشد – برد و صفحه یا بهتر بگویم جلد ششمی بر پنج جلد تاریخ عالم افزود که البته هنوز اول کار است، ولی ما می‌دانیم که شب دراز است و قلندر بیکار. اما علم نخست که از محدودیت زمانی تاریخ را نجات داد، همین باستان‌شناسی بود، که وقتی دید از پیش نمی‌شود جلو رفت و راه آتیه بسته است، از پشت شروع به کاوش کرد و گفت: از این راه نشد، از آن راه، باستان‌شناس تاریخ را به پیش از اسلام برد و وقتی دید کسی با او درنیفتاد، پس به پیش از میلاد آشنایش کرد و آنگاه تاریخ‌های پیش از المپیک را برایش خواند و چون دید عالم ابتدا ندارد و کسی هم به حرفش ایراد نمی‌گیرد حالا بحثی پیش کشیده که عنوان تاریخِ پیش‌ازتاریخ دارد و نقطه اتکای آن هم همان چند تا سفال و کاسه کوزه شکسته است و چند تا سنگ سرتیز – که باستان‌شناس روی آن کار می‌کند – و دو سه تا نقش‌ونگار ابتدایی شکسته بسته پنجه کلاغی که فی‌المثل در غار هوتو یا تپه گیان به دست می‌آورد. تاریخ هفت هزار ساله را می‌خواهد هفتاد هزار ساله کند. ما تاریخ را از این نمی‌توانیم جلو ببریم ولی باستان‌شناسی چاه را پای دریا کنده. ما را به هزاره‌های دور و دراز پیش‌ازتاریخ دارد پیوند می‌دهد ... .
باستان‌شناسی دارد صفحات و فصول این کتاب را به تدریج پیدا و وصله‌پینه می‌کند و در دسترس اهل تاریخ می‌گذارد. او سرنا را از سر گشادش به صدا درآورده است و اتفاقاً آهنگ دلپذیری نیز از آن برخاسته است. باستان‌شناسی هر چه بیشتر به آن طرف وارد می‌شود، در واقع بیشتر آب به آسیاب کهنۀ تاریخ می‌ریزد. باستان‌شناسی تاریخ را از اوهام و خرافات نجات می‌دهد، تارهای عنکبوتی بعضی افسانه‌ها که خود ما مورخین اصرار داریم آنها را بر گرد حوادث تاریخی ببینیم، باستان‌شناسی آنها را پاره می‌کند و دور می‌اندازد و حقیقت را روشن می‌کند. اگر این نیروی افشاگر باستان‌شناسی نبود، هنوز هم اهل تاریخ، مثل مگس که در دام نیرومند عنکبوتی گرفتار شده باشد، فقط در حول‌وحوش همان تارها «وزوز» می‌کرد ... .
زنده‌یاد استاد دکتر محمدابراهیم باستانی‌پاریزی

ایران و چین: مناسبات فرهنگی و تمدنی

finalانجمن ایرانی تاریخ با همکاری جمعی از ایران‌شناسان و نهادهای مرتبط در چین و دستگاه‌های علمی و اجرایی در ایران، برای برگزاری یک سلسله همایش با موضوع کلی «ایران و چین: مناسبات تمدنی وفرهنگی» رایزنی‌های گسترده‌ای را انجام داده تا هر دو سال یک­بار با حضور شخصیت‌های برجسته علمی، به مباحث مختلفی در عرصه مناسبات فرهنگی ـ تمدنی ایران و چین بپردازند. نخستین برنامه از این نشست‌ها، به همت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و انجمن ایرانی تاریخ، روز چهارشنبه ششم اسفندماه در دانشگاه تهران برگزار خواهد شد. در این برنامه‌ یک روزه، در مجموع دوازده سخنرانی توسط استادانی از رشته‌های تاریخ، ادبیات وهنر ارائه می‌شود.

به گفته دکتر محمدعلی کاظم‌بیگی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و دبیر علمی همایش: «بیش از بیست قرن رابطه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی پرفراز و نشیب میان دوحوزه سیاسی  – فرهنگی ایران و چین،  برگزاری چنین همایشی را گوشزد می‌سازد. لذا انجمن ایرانی تاریخ براساس وظایف و اهداف خود و نیز با عنایت به جایگاه مناسبات مذکور در تحولات تاریخی در هر دو کشور شایسته دید که با برگزاری همایشی راه را   چین و نیز از پیامده­ای آن هموار کند تا افزون بر گسترش معرفت تاریخی، موجبات تعامل پایدار میان دو حوزه فرهنگی ـ تمدنی ایران و چین فراهم شود. پیامد این تصمیم، تشکیل جلسات متعدد به­منظور تعیین محورهای همایش، تشکیل هیئت علمی ودبیرخانه همایش و نیز کوشش برای جلب مشارکت مراکز علمی و مؤسسات علاقمند در این مهم بود. حاصل این تلاش و استقبال علاقمندان و پژوهشگران، دریافت ده‌ها مقاله و چکیده و مقاله بود که منتخب آنان بر اساس نظر داوران و هیئت علمی در قالب سخنرانی و ویژه‌نامه همایش تنظیم شده است».

از جمله سخنرانی‌ها و مقالاتی که در این همایش یک روزه در دانشگاه تهران ارائه خواهد شد عبارت­اند از:

دکترداریوش رحمانیان، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، با موضوع ختای‌نامه و اندیشۀ حکومت قانون؛ دکترصفورا برومند، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، با موضوع جامعه نستوری؛ نخستین مهاجرنشین ایرانی در چین (سده هفتم میلادی)؛ دکتر ایرج نیک‌سرشت، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، با موضوع : بررسی تطبیقی براساس آرایتوبی. ای. هاف؛ دکتر محسن جعفری، ‌مذهب عضو هیئت علمی کتابخانه ملی ایران، با موضوع گور مزار سغدی در چین؛ دکترجواد مرشدلو با موضوع رویکرد فرهنگی چین به آسیای مرکزی در دهۀ اخیر و موقعیت ایران: یک بررسی مقایسه‌ای؛ دکتر اشرف‌السادات موسوی‌لر، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا (س)، با موضوع مطالعه تطبیقی نقش خورشید و ماه در اساطیر ایران، چین و ژاپن؛ دکتر الهام ملک‌زاده، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، با موضوع روایت اسنادی روابط فرهنگی ایران و چین در دوره پهلوی؛ دکتر نرگس ذاکرجعفر، عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان، با موضوع تأثیرات متقابل موسیقی ایران و چین؛ دکتر الهام سادات میرزانیا، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، با موضوع نگاهی به سفرنامه خواجه غیاث‌الدین نقاش.

این همایش یک روزه از ساعت هشت و سی صبح روز چهارشنبه ۶ اسفندماه در تالار باستانی پاریزی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران آغاز به کار خواهد کرد و تا ساعت ۱۷ همان روز (طی سه نشست) ادامه خواهد داشت. ورود برای علاقه‌مندان آزاد است و شرکت‌کنندگان می‌توانند از انجمن ایرانی تاریخ گواهی معتبر دریافت نمایند. همچنین، دبیرخانه همایش با شماره ۲۶۴۰۳۰۰۷ پاسخ­گوی پرسش‌های احتمالی علاقه‌مند خواهد بود.

برنامه همایش را از اینجا دریافت کنید.

PrintFriendly and PDF